CÂU CHUYỆN CỦA KẺ MANG NỖI NHỤC TRUYỀN ĐỜI - TRUYỆN (TRÍCH ĐĂNG) (Tiếp theo)

(Tiếp theo kỳ trước)

…..Thằng Đán về đội khu Nam được vài tháng thì quen với thằng Củng bên đội khu Tây trong một buổi nghe nói chuyện chính trị thời sự trên huyện. Mới quen nhau vài tiếng mà hai thằng đã kết thân. Mọi chuyện trên giời dưới đất, tử tế có, đểu cáng có được thằng Củng nhanh chóng "tắm gội" cho chú lính mới. Nào mánh gạt bớt dầu chạy máy dành để "rót" ra ngoài, cách giả ốm giả bệnh trốn khám nghĩa vụ. Nào mánh bám đeo, miệng nịnh tay vơ với đám chủ nhiệm hợp tác kiếm nắm đạm nắm lân về quê làm quà. Hoặc "moi" mấy gói thuốc lào Vĩnh Bảo, vài gói chè vụn loại hai chỗ mấy mẹ "cứ thấy đàn ông là ngứa lưng, ngứa ngực" bên cửa hàng hợp tác xã mua bán xã mỗi khi xuống điểm chiếu. Rồi cả đến chiêu tán tỉnh gái nhớn gái bé, gái già gái non khi qua các vùng quê. Tất tật chỉ nội có hai ngày tập trung học nghị quyết mà nó sang tay bằng được cho chú Đán. Thằng Đán phục nó sát đất, và cứ hễ gặp nhau là chúng bám lấy nhau như mật ruồi.

       Uống hết hai bát nước vối, bắn đến vài ba phát Vĩnh Bảo, thằng Củng giả lả:

-        Tao biết làm sao mày "phủi" được sang đây rồi. Ông "khốt" nhà mày cũng biết võ đấy. Ở huyện thì ông "khốt" nhà mày lộ, song trên tỉnh cái quan hệ mà ông chú họ mày sang tên cho bố mày là khá đấy. Dân "văn phòng Ban" thời buổi này oai phải biết. Hai năm hai suất đũa xe đạp và mấy bộ săm lốp xe máy phân phối bố mày chạy được giúp cho vợ cái lão trên tỉnh ấy có giá đấy. Thời buổi nào cũng vậy, máy mó điều động được mấy "hào" cho "có chân, biết chạy" là khỏe đủ.

       Thằng Đán giật mình. Sao cái thằng mãnh này hóng hơi được ở đâu mà nhanh vậy? Nó thuộc cỡ "ma xó" sao. Gã còn nhớ như in cái nhà ông ấy. Cái ông mắt him híp, miệng mỏng như hai sợi chỉ mà bố gã dẫn đi gặp một lần trên tỉnh trước khi chạy được suất công nhân ngày ấy, liếc hờ qua gã cứ như nhìn thấy mớ rau héo vậy. Mồm lão ừ à, mắt cứ nhìn ngược lên trần nhà, tay xoa cằm mặc cho bố con nhà gã khúm núm miệng dạ tay xoa trông hãi hãi là. Chỉ có mụ vợ lão là nhanh mồm giảo miệng. Một điều chú, hai điều chị. Cứ mỗi lúc cất tiếng cười lanh lảnh là cả khoảng ngực trắng lốp dưới cổ áo rộng của thị cứ vồng lên, nhóa cả mắt. Hôm ấy, khoen vàng giắt lưng của mẹ thằng Đán khi lồng vào ngón tay búp măng trắng trẻo của con mẹ trông sang trọng hẳn ra. May phúc sao, hắn đi công nhân vừa kịp. Sau đó gần hai tháng, mấy thằng bạn cùng học cấp hai ngày nào nhận được giấy khám tuyển và nhập ngũ. Về thăm nhà được mỗn một lần sau ba tháng huấn luyện lính mới, mấy đứa lên đường đi B cả. Hình ảnh chiếc nhẫn vàng trên ngón tay người đàn bà ngoại tứ tuần mặt tươi như hoa, da dẻ mượt mà no đầy ngày nào vỡ lòng cho thằng Đán bài học dằn đời đầu tiên: tiền bạc "có chân để đi, có cửa để đến cả đấy".

       - Cái thằng khỉ này nghĩ xa gần gì mà mặt nghệt dại ra thế?

       Thằng Đán giật mình khi dòng suy tưởng bị thằng Củng cắt ngang. Gã ậm à ậm ừ:

       - Chẳng nghĩ gì nhiều, chỉ không biết đến khi nào thì tao đến lượt lên cái ba sáu (lương ba mươi sáu đồng). Sao thấy khó khó là.

       - Có cái đếch gì mà khó, cái gì phải đến khắc nó đến. À, mà mày có muốn nó đến sớm không? Tao giúp.

       - Mày giúp tao? Thật hay bịa đấy. Mà làm kiểu gì?

       - Bí mật. Chỉ có điều phải có chút đếm.

       Hai ngón trỏ ngón cái tay thằng Củng vê vê với nhau. Khuôn mặt vác lên, cặp mắt ti hí nheo nheo lại trông đến tức mắt. Thế là lại phải lót tiền. Mặt thằng Đán thộn hẳn ra. Bỗng Củng chỉ tay ra đường:

       - Mày có trông thấy cái gì phía trước kia không? Bên mé đường bên phải ấy.

       - Thấy cái gì? Tao thấy có mỗn bà già còng gập còng queo, tay chống gậy khập khiễng lóc cóc trên đường thôi.

       - Vớ vẩn. Bà cụ lưng còng ấy không kéo nổi cái mắt mày to lên sao? Nếu là mày thì mày đi đứng ra làm sao hả?

       - Cái thằng ví von loạng quạng. Tao đang lưng dài vai rộng, tay chân khỏe mạnh thế này mà mày so sánh với bà lão gù. So kiểu gì lạ vậy!

       - Ấy, cái lí mà mày phải vành mắt vành tai ra để biết là chính ở chỗ đó đấy. Nếu là mày, để đi được cho thẳng thớm, dù là chậm hay nhanh mày có phải nhờ đến cái gậy tre như bà già móm mém ấy mới đi được không? Hoặc giả không có gậy, mày cũng phải vịn được vai người khác mới đi được chứ. Mày chưa biết "cái sự chân gỗ" là thế nào à.

       Thằng Đán ngẩn cái mặt đần của gã ra. Thằng Củng phá lên cười:

       - Thằng này đến là ngu lâu. Là nếu mày muốn có được cái gì nhanh phải biết tìm chỗ dựa, chỗ vịn mới tốt việc nghe không con. Đã chịu chưa?!

       Ra thế, con mẹ cái thằng miệng gàu dai này. Cứ nói ụych toẹt ra là phải nhờ người "chạy" cho nó xong. Vẽ sự ví với von. Thằng Đán nhăn mặt:

       - Thì chơi, bao nhiêu? Mà liệu có bảo đảm không thế.

       - Tao thèm bịp mày sao. Hai sập, ưng thì đầu tháng lĩnh lương để đấy tao kí sổ lương cho. Tháng sau mày có giấy đi học. Thôi, mày tính tiền với bà lão chỗ thuốc nước nhé. Tao đi đây, muộn mẹ nó rồi!

       Mồm nói, tay móc lọ kẹo lạc trên bàn nó moi lấy bốn chiếc. Mắt nháy lệch cả mồm, nó cười khì khì thản nhiên bước đi. Thằng Đán bóp bụng trả tiền, bước tới chỗ chiếc xe, vụt roi đánh "chíu" mé trên đầu chị bò cái, hai đứa lại lững thững hành tiến.

       Hai tháng sau, thằng Đán cầm trong tay mảnh giấy đánh máy chỉ to gấp bốn bao thuốc lá Trường Sơn, cuối góc phải có dấu son đỏ choét của Quốc doanh chiếu bóng tỉnh, "…Tập trung tại rạp chiếu bóng thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây học lớp nghiệp vụ chiếu bóng do Quốc Doanh trung ương triệu tập".

       Chuyến đi học nghiệp vụ máy chiếu có hơn tháng trời, ngót hai phần ba thời gian là học mấy bài chính trị, đường lối chính sách. Số ngày còn lại học sơ sơ về kết cấu máy móc, tập mở máy, đóng máy. Lắp vào tháo ra các chi tiết ổ đựng phim, chạc ba chân đỡ máy, cắm con dọi cân chỉnh vị trí đặt máy cho bằng bặn, lau chùi ống kính, lắp phim và tập đọc mấy bản thuyết minh phim sao cho có giọng. Thêm ít phương pháp bảo quản phim, bảo dưỡng máy móc, cắt dán phim cháy, phim rách…Đám thợ máy nổ, thuyết minh chính học riêng và thời gian học của họ là sáu tháng. Chuyến đi đầu tiên trong đời ra ngoài tỉnh cùng gần chục thằng đến từ các đội chiếu bóng các nơi là vậy. Vụ đi học làm gã ngấm thêm một bài học nóng nữa mà thằng Củng dạy cho có hơn nửa tiếng dọc đường tình cờ gặp nhau uống nước bên đường cái hôm nào: "Muốn sống hơn người, ngoài việc biết đẩy đồng tiền đi trước, phải biết tìm lấy cái chỗ vịn, dù đó chỉ là cái chân gỗ."

       Học xong, vị thế thằng Đán vẫn vậy. Vẫn chăn bò, theo xe cùng máy móc đi trước. Có hơn trước thì hơn ở chỗ thi thoảng đứng máy phụ anh Thông, hoặc mỏi mồm đọc quảng cáo phim, tin tức thời sự chiến sự đầu buổi chiếu giúp tay thuyết minh đỡ mệt hơi khi vào phim chính. Và không thể thiếu việc, ngoài lương tháng lên được ba mươi sáu đồng, thi thoảng nhỡ gặp thằng Củng trên huyện lại phải bóp bụng biếu nó bao thuốc lá Trường Sơn bao bạc.

*

**

(Còn tiếp)